Bảo hiểm xã hội: Nguy cơ mất trắng ngàn tỷ, nợ đọng chục ngàn tỷ

–Bảo hiểm xã hội: Nguy cơ mất trắng ngàn tỷ, nợ đọng chục ngàn tỷ

Ước tính trong năm 2014, số thu BHXH, BHYT đạt hơn 193.800 tỉ đồng, tăng hơn 29.350 tỉ đồng so với năm 2013.

Tuy nhiên, tình trạng nợ đọng bảo hiểm xã hội (BHXH) vẫn đang là vấn đề khá nhức nhối, điển hình có rất nhiều doanh nghiệp hằng tháng vẫn trích tiền lương của người lao động đóng các loại bảo hiểm nhưng không nộp cho cơ quan BHXH.

Đến cuối năm 2014, cả nước có khoảng 4.000 doanh nghiệp nợ đọng BHXH với số tiền gần 11.500 tỉ đồng.

Còn theo báo cáo của Bộ trưởng Bộ LĐTBXH Phạm Thị Hải Chuyền, năm 2013, đã tiến hành khởi kiện đòi BHXH 2.460 đơn vị với số tiền 1.248 tỉ đồng. Một trong những nguyên nhân chính, có lẽ là do mức phạt lãi suất chậm đóng BHXH thấp hơn mức lãi suất vay ngân hàng nên nhiều doanh nghiệp chấp nhận chịu phạt để chiếm dụng quỹ BHXH.

Trong báo cáo đề cập đến việc khởi kiện hơn 2.000 doanh nghiệp với số tiền chỉ hơn 1.000 tỉ đồng. Con số này đem so với số tiền đang nợ đọng là rất thấp, chưa tới 1/11 con số 11.500 tỉ đồng.

Có lẽ vấn đề quản lý Quỹ BHXH cũng cần phải đưa ra xem xét lại? Trong phiên họp về tình hình quản lý và sử dụng Quỹ BHXH năm 2013, đại diện Kiểm toán Nhà nước có “gợi ý” rằng BHXH nên chú trọng quản lý ứng dụng công nghệ thông tin.

Bên cạnh đó, những con số chi phí quản lý BHXH cũng rất đáng lưu ý: Từ năm 2007 – 2013, chi phí quản lý tăng gấp 5 lần. Số tuyệt đối năm 2007 là 815 tỉ đồng, trong khi đến năm 2013 đã lên tới 3.718 tỉ – xấp xỉ 3% tổng nguồn thu.

Tính ra, chi phí bộ máy quản lý năm 2013 đã tăng 24%.

Chưa kể, có tới 1.052 tỉ đồng tiền BHXH (cả gốc và lãi) đang đứng trước nguy cơ mất trắng, do BHXH Việt Nam đã cho công ty cho thuê tài chính 2 (TC2) vay từ nhiều năm trước. Khả năng thu hồi nợ theo đại diện kiểm toán nhà nước là “Nợ ở cấp độ 5, coi như mất”.

Năm 2015, BHXH Việt Nam được giao chỉ tiêu dự toán tổng số thu là 233.665 tỷ đồng.

Trong đó, thu BHXH bắt buộc 136.028 tỷ đồng; thu BHXH tự nguyện 897 tỷ đồng; thu bảo hiểm y tế 58.028 tỷ đồng; thu bảo hiểm thất nghiệp 8.712 tỷ đồng; tiền sinh lời của hoạt động đầu tư tài chính 30.000 tỷ đồng.

Về mức đóng các khoản bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp mới nhất được áp dụng từ ngày 01 tháng 01 năm 2015:

– Mức đóng bảo hiểm xã hội: 26%, trong đó người lao động đóng 8%; đơn vị đóng 18%.

– Mức đóng bảo hiểm y tế: 4,5%, trong đó người lao động đóng 1,5%; đơn vị đóng 3%

– Mức đóng bảo hiểm thất nghiệp: 2%, trong đó người lao động đóng 1%; đơn vị đóng 1%

– Kinh phí công đoàn: 2% – doanh nghiệp đóng tất.

Trí Thức Trẻ

 –Quỹ lương hưu Việt Nam sẽ cạn kiệt vào năm 2029
Khuyến nghị trên được công bố tại hội thảo “Đánh giá tài chính Quỹ Hưu trí ở Việt Nam- Kết quả dự báo và những khuyến nghị” do Bộ Lao động – Thương binh – Xã hội (LĐTBXH) và Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tại Hà Nội  tổ chức sáng nay (2.8).

Quỹ lương hưu sẽ bắt đầu thâm hụt từ năm 2020
Báo cáo “Đánh giá và dự báo tài chính quỹ hưu trí của Việt Nam” của ILO đã được hoàn thành theo đề nghị của Chính phủ Việt Nam với sự cộng tác của Bộ LĐTBXH, Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Bộ Tài chính và Tổng cục Thống kê. Theo báo cáo này, chỉ khoảng 20% lực lượng lao động tham gia bảo hiểm xã hội ở Việt Nam (theo số liệu năm 2009, có 9,3 triệu người đóng góp cho quỹ hưu trí và tử tuất trong tổng số 48,5 triệu người trong độ tuổi lao động).

Tỷ lệ này có thể tăng trong thời gian trước mắt khi Việt Nam đang bước vào “thời kỳ dân số vàng” với số người trong độ tuổi lao động (từ 15 tuổi trở lên) chiếm tới 58,5% cơ cấu dân số (số liệu năm 2010). Tuy nhiên, quá trình lão hóa dân số ở Việt Nam đang diễn ra rất nhanh và một tỷ trọng lớn dân số sẽ không còn được hưởng trợ cấp xã hội trong tương lai.
Chuyện gia của ILO tại Việt Nam Carlos Galian cho biết: “Quỹ lương hưu sẽ bắt đầu thâm hụt từ năm 2020 và sẽ hoàn toàn cạn kiệt vào năm 2029. Đây sẽ là một thách thức lớn đối với nền kinh tế Việt Nam”.
Tại hội thảo, nhiều ý kiến cho rằng: Chế độ hưu trí hiện tại còn nhiều bất cập, thể hiện ở tuổi về hưu tương đối sớm, đặc biệt là đối với nữ giới và một  bộ phận người lao động được phép về hưu trước tuổi quy định, trong bối cảnh tuổi thọ trung bình được nâng cao và tỷ lệ sinh giảm rõ rệt.
Một vấn đề không kém quan trọng khác là sự mất cân đối về lợi ích dành cho nhóm công chức nhà nước và người làm công ở các doanh nghiệp tư nhân, do khác biệt trong cách tính lương hưu.
Cần sửa đổi cách tính lương hưu
Từ thực tế trên, ILO kêu gọi cải cách chế độ hưu trí tại Việt Nam trong bối cảnh Quỹ Bảo hiểm Xã hội được dự báo sẽ sớm không còn khả năng chi trả lương hưu. Giám đốc Văn phòng ILO tại Hà Nội Gyorgy Sziraczki nhận định: “Việc Quốc hội dự định sửa Luật Bảo hiểm Xã hội trong năm tới và Chính phủ ghi nhận tầm quan trọng của việc cải cách này là một tín hiệu đáng mừng. Việt Nam nhất thiết phải cân bằng được quỹ lương hưu.”
Tăng dần tuổi nghỉ hưu được cho là một biện pháp quan trọng để cân đối tài chính giữa nguồn thu và chi cho quỹ. Tuy nhiên, theo ILO, chỉ riêng biện pháp này vẫn chưa đủ để cải thiện tình hình quỹ. Vì vậy, ILO đồng thời khuyến nghị sự cần thiết phải sửa đổi cách tính lương hưu để giảm tỷ lệ chi trả. Sự kết hợp giữa tăng tuổi về hưu và thay đổi cách tính lương hưu sẽ giúp tăng tính bền vững của quỹ hưu trí trong dài hạn.
Theo chuyên gia ILO Galian: “Cần thực hiện một nghiên cứu khác nhằm xác định những biện pháp thay thế hữu hiệu để bảo vệ người lao động trong khu vực kinh tế phi chính thức bằng cách kết hợp giữa bảo hiểm xã hội tự nguyện và lương hưu xã hội.”
Hiện tại, theo luật Việt Nam, tất cả các công dân Việt Nam ký hợp đồng lao động từ ba tháng trở lên đều được tham gia bảo hiểm xã hội. Cán bộ công chức trong khu vực nhà nước được tham gia chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc và các công dân Việt Nam khác trong độ tuổi từ 15 đến 55 (đối với nữ) và đến 60 (đối với nam) không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc có thể tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện. –Quỹ lương hưu Việt Nam sẽ cạn kiệt vào năm 2029

9.089,4 tỉ đồng sử dụng không đúng quy định của Nhà nước
Trong năm 2012, Kiểm toán Nhà nước đã thực hiện 161 cuộc kiểm toán và kiến nghị xử lý tài chính 9.089,4 tỉ đồng. Năm 2013, trọng tâm kiểm toán chuyển vào việc khai thác, sử dụng tài nguyên khoáng sản, đất đai và một số vấn đề dư luận,…
— “Sờ gáy ông lớn”, đưa đất đai vào tầm ngắm! (ĐĐK). – 9.089,4 tỉ đồng sử dụng không đúng quy định của Nhà nước (LĐ). – Năm 2013: Kiểm toán các tập đoàn nhà nước và lĩnh vực ‘nóng’ (TP). — Tậ̣p trung kiểm toán các lĩnh vực nóng về tham nhũng (TN).  – Sẽ kiểm toán 4 ngân hàng và 24 doanh nghiệp lớn năm 2013 (TBKTSG).   – Hàng loạt “ông lớn” phải kiểm toán trong 2013 (VnEco).–Chủ tịch tập đoàn Mai Linh: Sai lầm từ việc dùng vốn ngắn hạn đầu tư dài hạn -Tại thị trường TP.HCM, thị phần Hãng taxi Mai Linh hiện đã tuột xuống vị trí thứ hai sau Vinasun.

Nghịch lý kiếm tiền của các quỹ đầu cơ
Nhiều người cho rằng các ông chủ quỹ đầu cơ đang kiếm được lợi nhuận kếch xù trong khi các khách hàng của họ ngày càng nghèo đi.

– Bộ Nội vụ lập tổ công tác truy ‘chạy’ công chức 100 triệu (VNE). – Chạy công chức ở Hà Nội: Truy tố nếu đủ căn cứ (ĐĐK). – Rất khó phát hiện việc “chạy” công chức (LĐ).
– 12 sự kiện nổi bật nhất trong năm 2012 tại Việt nam (Sống Magazine).– Triển vọng kinh tế Việt Nam năm 2013 (PetroTimes).
– Tiền vẫn trong “kho” của NHNN (TBKTSG).
– Chưa mừng giảm thuế, đã lo tăng giá điện (VEF). – Tăng giá: Ngành điện lại gây sốc (ĐĐK). – Lý giải tăng giá điện của EVN chưa thuyết phục (TP).
– NHNN bất ngờ giảm 1% các lãi suất điều hành (TTVN/ SBV/ CafeF).  – Ngân hàng Nhà nước chính thức hạ trần lãi suất huy động (PetroTimes). – Lãi suất giảm 1% (TN). – NHHN đồng loạt hạ 1% lãi suất cho vay và huy động (TP).  – Trần lãi suất tiền gửi giảm còn 8% (VNE). – Từ 24-12, giảm lãi suất cho vay xuống 12% (TT).
– Xong vụ độc quyền, NHNN buông giá vàng? (Infonet).
– Giảm thiểu tình trạng “tay không bắt giặc” (ĐTCK).
– Gia hạn và miễn giảm nhiều loại thuế cho DNVVN (TTXVN). – Gỡ vướng tiền thuế tạm thu (TP).
– Doanh nghiệp và các mức đóng phí 2013 (NCĐT).
– Hàng loạt DN FDI “đánh bài chuồn” do nợ khủng (Infonet).
– “Ông lớn” ngành lương thực phải thoái hết vốn khỏi nhà băng (DT).
– 10.000 tỉ đồng hỗ trợ cho khu vực nông nghiệp, nông thôn và nông dân (PetroTimes). – Gà mắc tóc (Petrotimes).
– Như dưa, vải ế! (LĐ). – Người phụ nữ vực dậy một thương hiệu cam sành (TTXVN).
– Thịt nhập gây khó chăn nuôi (LĐ).
– BP bán cổ phần mỏ khí ở biển Đông (Petrotimes).
—Bắc Kinh trả đũa Tokyo bằng đòn ngầm kinh tế
—Chương trình cổ phần hoá bị lãng quên
Trụ cột quan trọng nhất trong chương trình tái cơ cấu DNNN này có vẻ một lần nữa bị lãng quên do thị trường chứng khoán, kinh tế tiếp tục khó khăn.

—-The Rise of the Attention Economy
Project Syndicate
–The sinking of “Plan B”; the U.S. “fiscal cliff” disaster of John Boehner
WASHINGTON (Reuters) – Had there been a vote on Republican House Speaker John Boehner’s “Plan B” to avert the so-called U.S. fiscal cliff on Thursday night, it would not have been close. He was probably 40 to 50 votes short of the number he needed to avoid a humiliating defeat at the hands of his own party, according to rough estimates from Republican members of Congress and staff members.
–Đi làm từ 3 giờ sáng

TT – 3g30, ánh đèn loang loáng trên con đường làng nhỏ hẹp, gồ ghề. Chị Trần Kim Yến, 32 tuổi, lầm lũi ra điểm hẹn, hòa mình vào đám đông những cô gái trạc tuổi mình, chờ xe tới đón.

Đèn pin trên đầu, chị Trần Kim Yến lội bộ 20 phút để đến điểm đón xe –  Ảnh: Thuận Thắng

Đều đặn mỗi ngày hai năm nay, cứ 3g sáng chị Yến bắt đầu một ngày làm việc mới như thế, cho tới 20g mới trở về nhà. Bước chân của chị đã quen lội bộ đến điểm bắt đầu chuyến hành trình 130km từ huyện biên giới Mộc Hóa, tỉnh Long An lên Q.Bình Tân, TP.HCM. Đây là tuyến xe xa nhất trong các tuyến xe đưa rước hàng ngàn công nhân ở tỉnh của Công ty Pou Yuen.

Giấc ngủ không tròn

Hành trang của mỗi công nhân gồm một chiếc gối nhỏ và cà men cơm. Vừa bước lên xe, những công nhân đủ mọi lứa tuổi vội vã chợp mắt.

Mỗi ngày 300 chuyến xe

Trung tâm Điều hành vận tải tỉnh Long An cho biết cơ quan này điều phối hành trình cho 104 tuyến xe (hơn 300 xe) đưa rước hàng ngàn công nhân Công ty Pou Yuen ở các tỉnh Bến Tre, Tiền Giang, Long An, Tây Ninh và các huyện của TP.HCM. Công nhân trả 3.000 đồng lượt đi – về, chi phí còn lại do công ty trợ giá.

Chuyến xe cứ chạy, dừng rước suốt chặng đường. Những cái đầu gà gật gục vào vai nhau, vào cửa kiếng ngủ vùi. Chặng đường từ thị trấn Mộc Hóa ra tới đường cao tốc khoảng 70km xuống cấp, xe cứ lúc lắc, lên xuống liên tục nên giấc ngủ của họ không trọn giấc.

Gần 50 người, không tiếng người, thi thoảng chỉ có tiếng còi xe xé toạc màn đêm tịch mịch, giữa mông lung đồng lúa. Thi thoảng có người giật mình ngóc đầu dáo dác nhìn xem đã tới chỗ làm hay chưa, rồi lại chìm vào giấc ngủ chập chờn. Bao nhiêu năm làm việc là bấy nhiêu năm giấc ngủ của họ không trọn vẹn.

Chị Trần Thị Thùy Mai kể nhà cách xa chỗ xe rước và cách một con sông nên 2g30 chị phải thức giấc, tự chèo đò qua sông. Có hôm mưa gió đò lật, may mà chị biết bơi nên giữ được mạng sống của mình. Hành trang của chị trong những ngày mưa gió là bộ quần áo vì “lỡ ướt còn có đồ thay mà đi làm”. “Mỗi tháng làm được gần 3 triệu đồng, chỉ vừa đủ gói ghém cuộc sống” – chị cho biết.

Chồng chị gắn với tám công ruộng nhưng mùa màng thất bát suốt nên không đủ nuôi hai con còn ăn học, thấy người làng đi làm nhiều chị cũng theo làm được gần hai năm nay. Vì xa nhà, những công nhân như chị Mai, chị Yến ít ai dám làm tăng ca nên thu nhập chắt chiu mỗi tháng 2,5-3 triệu đồng.

Hơn 90% công nhân trên những chuyến xe là phụ nữ, họ gánh gồng trách nhiệm gia đình trên đôi vai gầy guộc của mình hết tháng này qua tháng khác, từ năm này tới năm khác. “Từ lúc đi làm tới giờ sụt mất mấy ký, ai cũng vậy à” – chị Mai cười nói. Theo lời kể của chị, nhiều hôm tăng ca về đến nhà 21g là lăn đùng ra ngủ, chẳng đoái hoài gì đến cơm nước.

Lý giải về sự đi – về, các chị em cho biết với mức thu nhập như trên không ai có thể chống chọi được với giá cả sinh hoạt đắt đỏ nơi thành thị, nhất là giá nhà trọ… Họ chấp nhận đi sớm, về tối để khỏi cắt xén từ đồng lương vốn chẳng nhiều nhặn gì mà còn được sum họp gia đình.

Phóng to

Khởi hành từ 3 giờ sáng, vượt quãng đường hàng trăm cây số, công nhân chuẩn bị vào một ngày làm việc mới – Ảnh: T.Thắng

Mơ tới bình minh

Ánh mắt gà gật thiếu ngủ của chị Mai sáng lên chút đỉnh khi chị nhắc đến đứa con vừa đậu đại học. “Thôi thì ráng làm lụng nuôi cho con cái học hành đàng hoàng, biết đâu thay đổi cuộc sống bố mẹ nó” – chị Mai trải lòng.

Xe riêng cho chị em mang thai Trong các chuyến xe có một chuyến đưa rước những bà bầu. Mang thai đến tháng thứ bảy nhưng chị Hương vẫn đều đặn hằng ngày đi sớm về khuya theo xe đi làm. “Ráng làm cho đến ngày sinh để có tiền nuôi con, chớ nghỉ hộ sản lương chẳng được bao nhiêu” – chị Hương nói.

Những người chúng tôi gặp trên các chuyến xe không chỉ là người trẻ mà có người đã qua tuổi trung niên, tóc lấm chấm bạc. Chị Bùi Kim Bình, 45 tuổi, đã có thâm niên hai năm làm việc, hai con chị cũng làm chung. Chị tâm sự: “Còn sức còn làm nuôi đứa nhỏ ăn học, chớ ở nhà làm ruộng không đủ sống”.

Những tài xế xe đưa rước công nhân cho biết thường công nhân nữ làm 2-3 năm rồi nghỉ vì chịu không siết đường sá xa xôi. “Làm vài năm rồi xoay xở việc khác làm chứ đi hoài vậy chịu sao nổi” – chị Tô Thị Kim Phượng tâm sự. Nhưng nhiều người nghỉ được một thời gian rồi đi làm lại “vì ở nhà không có việc gì làm”.

Nhiều thiếu nữ chưa chồng cùng chung ước muốn “khi nào lấy chồng rồi nghỉ vì vất vả quá”. Nhưng liệu mong muốn của họ có thành hiện thực hay không khi trên bước đồng hành hiện vẫn còn nhiều phụ nữ đã lập gia đình tảo tần sớm hôm?

Như chị Võ Thị Nhung, già sọm so với tuổi 31, hơn hai năm nay đồng lương từ mồ hôi của chị phải gánh vác cho cả gia đình: chồng bị liệt, hai con nhỏ và bản thân chị thường xuyên xỉu trên xe vì suy nhược thần kinh. Vậy mà chị vẫn hằng đêm trên chuyến xe với con đường thiên lý. Nghị lực của những phụ nữ này đáng trân trọng đến kinh ngạc.

6g30 xe tới bãi đậu. Cảnh nhộn nhạo, leng keng chén muỗng cho bữa sáng chớp nhoáng để kịp giờ vào ca. Mắt ai cũng thâm quầng. Những đôi mắt thâm quầng ấy từng một thời là thiếu nữ với những ao ước đẹp về cuộc đời không quá nhiều nhọc nhằn…